Hogescholen presenteren klimaattool voor telers
Geplaatst op 07 april 2025
Uit het onderzoek, Van crisismanagement naar risicomanagement in de agrarische sector, bleek dat agrariërs vaak vanuit crisismanagement reageren op effecten van klimaatverandering. “Wanneer de problemen er zijn, vinden agrariërs een oplossing, vaak ad hoc en voor het eigen bedrijf,” zegt onderzoeksleider Gerry Kouwenhoven van Hogeschool Inholland. “Door bewustwording van klimaatrisico’s en handelen vanuit een langere termijnvisie, kunnen ondernemers beter voorbereid zijn op de effecten van klimaatverandering en kunnen potentiële risico’s ook kansen worden.”
Kouwenhoven voerde het onderzoek uit namens het lectoraat Investeren in Circulaire Land- en Tuinbouw van Hogeschool Inholland met partners Aeres Hogeschool, HAS Green Academy, Van Hall Larenstein, kennisbedrijf Delphy en adviesbureau Naris, en steun van het ministerie en Regieorgaan SIA.
Andere keuzes in teeltplanning en gewaskeuze
De tool bestaat uit een klimaatdashboard dat bestaande data bundelt over weersveranderingen, bodemsoorten en teeltkenmerken en combineert die met praktijkervaringen van agrarische ondernemers. Door een gewas en regio in te voeren, krijgen boeren en tuinders direct inzicht in de belangrijkste klimaatrisico’s voor hun bedrijf – zoals droogte, hitte, verzilting, zeespiegelstijging, wateroverlast of latere nachtvorst – én in concrete aanpassingen die ze kunnen overwegen. Denk aan wijzigingen in teeltplanning, gewaskeuze, bodembeheer of wateropslag.
Wat kunnen we nog wél verbouwen?
Voor ondernemers betekent dit dashboard vooral: grip krijgen op onzekerheid. Een boer op zandgrond in Brabant ziet bijvoorbeeld hoe vaak droogteproblemen zich in zijn regio voordoen bij zijn huidige gewas, en welke alternatieve teelten beter bestand zijn tegen de verwachte omstandigheden. Of welke aanpassingen aan waterbeheer of bodemstructuur kunnen helpen om schade te beperken. “Zo maakt het dashboard klimaatrisico’s zichtbaar en beheersbaar. Ondernemers kunnen morgen al starten met de voorgestelde acties,” aldus Kouwenhoven.
“Door klimaatverandering zullen we steeds meer geconfronteerd worden met gewassen die niet meer houdbaar zijn op de huidige locaties. De koffieteelt is nu veel in het nieuws, die zich door klimaatverandering verplaatst,” zegt Kouwenhoven. “Ook in Nederland zien we dat sommige groenten of fruitsoorten hier steeds slechter gedijen. Of juist beter, mits de juiste wateropslagstrategieën en teeltwijzen worden toegepast. Wat de juiste aanpak is, hangt vaak van regionale of lokale omstandigheden af.”
Samenwerking is de sleutel
Het dashboard is een belangrijk hulpmiddel, maar om de broodnodige structurele veranderingen te realiseren, is samenwerking cruciaal. Klimaatverandering overstijgt de grenzen van individuele agrarische bedrijven. Waterbeheer, bodemkwaliteit en gewaskeuze vereisen afstemming tussen boeren, waterschappen, overheden, ketenpartijen en kennisinstellingen. Dat werd ook duidelijk tijdens de recente Bodemtop 2025.
“Het gaat niet alleen om regels en wetgeving, maar ook het gesprek en het vinden van oplossingen,” zegt Kouwenhoven. “Sommige bedrijven kunnen zelfstandig een goed risicomanagement op poten zetten, maar voor veel boeren en telers is het noodzakelijk om samen te werken met omliggende bedrijven en instanties, omdat het vraagstuk te complex is voor één bedrijf alleen.”
