Veel extra capaciteit opwekken zonne-energie

Op 19 maart steeg de prijs aanzienlijk ten opzichte van de dag ervoor, mede door de weinige output van windenergie, maar met name doordat de verwachtingen van het telefoongesprek tussen presidenten Trump en Poetin te rooskleurig waren. Men verwachtte een volledig staakt-het-vuren, in plaats daarvan kwam een staakt-het-vuren voor dertig dagen voor de energiesector en infrastructuur. Men hoopte ook op extra Russisch gas naar Europa, maar deze belofte deed Poetin niet. Deze, volgens gashandelaren, teleurstellende resultaten leidden tot een stijging van de prijzen. Ook de escalaties van afgelopen week in het Midden-Oosten zorgden voor een opwaartse druk, evenals ongepland uitval in Noorwegen. Inmiddels is de Noorse productiecapaciteit weer op het oude niveau.
 
Desondanks zorgden onder andere de hogere temperaturen overdag en de dagen met veel zon voor een neerwaartse trend. Op die manier bleef het deze weken onduidelijk welke factor de boventoon zou voeren in het bepalen van de prijsrichting. Door de relatief lage gasprijzen in vergelijking met vorige maand is ook de spread tussen de Nederlandse TTF en de Oost-Aziatische EAX weer gekanteld. Dit betekent dat het voor schepen met LNG aan boord in de huidige situatie gunstiger kan zijn om naar Azië te varen, waardoor er minder LNG onze kant op komt.

Gasvoorraden
De Nederlandse voorraden zijn gevuld voor zo’n 22%, tegenover 25% twee weken geleden. Er wordt dus nog licht uit de voorraden onttrokken. De afgelopen weken waren er zelfs enkele dagen waarop er weer licht meer gas werd geïnjecteerd dan onttrokken uit de opslagen. De Europese voorraden zijn op dit moment voor iets meer dan 34% gevuld. Deze krapte in de gasbuffers zorgt al sinds november voor hogere prijzen in de zomer. Het is om die reden nog steeds onaantrekkelijk voor de beheerders van gasopslagen om hun voorraden bij te vullen. Er is daarom een voorstel gedaan door de EU om lidstaten tot 1 december – in plaats van 1 november – de tijd te geven om de voorraden te vullen tot 90%. Wanneer de vulverplichting door lidstaten soepeler kan worden nageleefd, neemt de gegarandeerde zomervraag naar aardgas af, wat zou moeten resulteren in minder verstoring van de markt. Er wordt gehoopt op die manier de prijs in de zomermaanden wat te drukken.
 
Nederland vaart hierin meer haar eigen koers. Zo hanteert het een vulgraad van 80% op 1 november en lijkt het tot dusver niet mee te gaan in het nieuwe advies van de EU. De EU kijkt te weinig naar het totale gassysteem, aldus minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans. Nederland kijkt naar de verwachte vraag, de export naar buurlanden, het aanbod aan LNG, toevoer via pijpleidingen en gaswinning. Zo is de vraag naar gas significant lager en is er meer importcapaciteit voor LNG. Mede hierdoor is het lagere vuldoel van de gasopslagen bepaald.

Emissierechten
De prijzen voor de emissierechten kenden de afgelopen twee weken, evenals de gas- en elektriciteitsprijzen, zowel dalingen als stijgingen. Hierbij is de prijsbeweging vergelijkbaar met de termijnprijzen voor gas. Het leidende contract voor december 2025 werd op 7 maart verhandeld voor 68,5 €/ton en toonde op 18 maart een prijs van 71,3 €/ton. Op 19 maart sloot het contract vervolgens af op 73,4 €/ton.

Elektriciteit
De ontwikkelingen in de termijnprijzen voor elektriciteit zijn vergelijkbaar met de prijsschommelingen voor gas en de emissierechten. Het baseloadcontract voor april 2025, dat begin maart voor zo’n 75 €/MWh werd verhandeld, noteert op dit moment zo’n 82 €/MWh. Ook de laatste weken werd de EPEX-spotprijs met name beïnvloed door het aandeel zon- en windenergie. De astronomische lente is op 20 maart begonnen en dus lopen de temperaturen overdag gestaag op. Er is echter wel relatief weinig wind. Desondanks kunnen we al een aantal uren met negatieve EPEX-prijzen noteren. Vorig jaar startte dit fenomeen vanaf half april, maar inmiddels zitten we in Nederland reeds op 27 uren met een negatieve EPEX-spotprijs in Nederland. Bovendien werd er op 19 maart meer zonne-energie opgewekt dan dat er vraag naar stroom was in Nederland, waardoor een deel hiervan werd geëxporteerd.

Ook is er in Nederland, maar ook in andere Europese landen als Italië en Duitsland, veel capaciteit om zonne-energie op te wekken bijgekomen. Hierdoor zijn de baseloadprijzen voor Q2 2025 relatief laag. Dit komt ook de gasprijzen ten goede, omdat er in deze periode weinig gas nodig is om elektriciteit op te wekken. De gasprijzen voor Q2 zijn bovendien lager dan Q3, omdat er in Q3 normaliter (wereldwijd) meer gas nodig is om te koelen. Hierdoor is het mogelijk dat het zwaartepunt voor het vullen van de gasopslagen in kwartaal 2 komt te liggen. Desalniettemin is de winterprijs lager, dus het is twijfelachtig in hoeverre dit in de praktijk tot uiting gaat komen.

Een terugkerend patroon is te zien in de ontwikkeling van de warmtekosten korte termijn. Deze prijzen fluctueren in gelijke richtingen als de prijzen voor gas, elektriciteit en de emissierechten. Voor termijnen verder weg is de prijsbeweging kleiner, maar lijkt een lichte daling waarneembaar.

Industrie onder druk
Grote politieke spanningen in de wereld en achterblijvende economische groei dwingen Europa om met maatregelen te komen om de industrie te redden. Europa wil onafhankelijker worden en dus wil men de industrie graag behouden. Door onder andere torenhoge energieprijzen, waar Nederland de kroon in spant, dreigt er veel industrie uit Europa te verdwijnen. Ook deze week maakten twee grote chemiebedrijven bekend te zullen vertrekken uit de haven van Rotterdam. Het kabinet heeft echter aangekondigd dit voorjaar met aanvullende klimaatmaatregelen te komen om verduurzaming te bewerkstelligen. Dit gaat nu te traag, aldus Sophie Hermans.

De industrie heeft als reactie hierop een aanbeveling gedaan over welke maatregelen zij graag zouden zien om van verduurzaming in de industrie een succes te maken. Verduurzaming moet namelijk niet ten koste gaan van de concurrentiepositie van de Nederlandse en Europese industrie. Op donderdag 20 maart staat een debat op het programma voor de Tweede Kamer over een maatwerkaanpak. Hiermee wordt bepaald welke koers het kabinet op wil met de industrie en hoe het investeringsklimaat in Nederland en Europa aantrekkelijk blijft.

Vooruitblik
De huidige dagen zijn bovengemiddeld warm met tot nu toe de meeste uren aan zon. De vraag naar gas is op dit moment dan ook laag. Na het weekend zal de temperatuur weer omlaag gaan richting het seizoensgemiddelde. Wel blijft de productie uit windenergie naar verwachting laag, waardoor er aanspraak gedaan zal moeten worden op de gascentrales om elektriciteit op te wekken. Verder worden er vier LNG-schepen verwacht tussen 20 en 31 maart, wat één minder is dan in dezelfde periode vorig jaar.

Bron: